جعفر پویه

ا اینچون گوشبدارین

نصور شغال دزد بو. نه از این دزدهای نِنگِ‌نا. اَ اون‌هایی که سُرمه ر اَ چشم مودُزدی. یانی دزدی بو که مِثلِش مین تمون دنیا دَنی بو. هر را هَمچِه کلکی سوارا مکرد و کِلا یکی ر ویمگید که دا یگ توم سر زُبون مَردُن دَبو. اونَئی که مال‌شه بَبُرده ر هَمچه مِکرد که دا آخر عمر یادش درنَمشو.

چی موگی همونطو کِتارمِگشی و وِر وِر مونی؟ وا تواَم، اونَه چیه دست‌ات دَره و مینش هی وِر مِزنی؟
به تو چیه، دارم گَب مِزِنَم درنِدازَم مین اِندرنِد.
بیخود مونی، توو مین جونتون دَرفته. میگه کار و بار ندارین. اَ صب دا الاهه نِماشون نِستییِن اینه چیه مین جیب کش‌باقال تون دَره، هی دیمش مِشقالین و دایم یا واس‌هم بوخوروبیا مِرفستین یا دوهاله قِلاسنگ. اینَه‌یَم بَبو کار و زندگی؟ خاب پاشین بیشین یگ کاری بَکنین که صنار بیرزه. هامَنده بینم.
اه، چرا هَمچِه مونی؟ نکن خاب موگم.
خفه خون تِه دَنه بینم. هاده موگم. کوفور مین اون نَنَگِد دریجَن. هامندِه.
چرا هولامسِنی؟ خاب مال خودمه دارم هیچی دُرُسد مونم.
خفه خون‌تِه دَنه. کار بَلدنیین دایم هی ور مِزنین و کار بیکارگون مونین. گُم‌میر؟ بوشو اون‌وَر بینم. اون عیسش ر نیگا همون نَعمد گرموسری مومونه.
خال حبیبه مِخی چوکُنی؟ اونه بکار تو نَمخورِه که، وِل کن، هاده موگم. … ادامه …

جعفر پویه

بزنین مین سر مِنوچَرخان و گوش بدارین

منوچرخان

اُمهلی که ناخوشی بیامبو، همون سال بَوائی ر موگم، اَندی آدم بکُشت که پنداشتی دیَه کسی نمونده.
اولش قی قَسیون مِکردَن؛ بعدش تِر اِفتان. لوو ربار دَگ هم نِستِه‌بَن و دَمکِردَن، همون چون هم خودشون ر موشوشدَن. امبائی پا نَبه دو راهه هامنستَن.
پئین تِرَک هم پاریها جاجوم موشوشدَن یا رَخت اوو وَرمِگشیَن.
همچه بَبُو که ناخوشی همه‌گیر بَبو. بَوا همه ر بیگید. دِوا دَرمون کوجَه دَبو. یکی موگود ماست بخوری دَمبِن‌تِه. یکی دیه موگود، دِرمِنه تُرکو تَم کُن بَخور خوب مِبی. پاریها هم موکّن کولَگ خواصیه تَم کُنین بینین. یکی هم گزنا مِزی دم کینش دا بَلکم بَندا. یانی اون کاری ازشون وَرمیامو مِکردَن. امبائی میگه اینه دَرمون داشت. بعد یکی دو روز ناخوشا بی‌حال و شُل و ول مفتان و کسی هم جرات نَمکرد نزدیک شو. اینه بو که را برا  آدما مفتان و مُمردَن. دیه کسی دَنی بو دا مرده ر جمعاوری کنه.
پی باغ که موشویی مِدی لاچپر یکی اِفتا، یکی بفتا بو زمین نسمش مین جو دَبو و پنداشتی دَمرو داره اوو وامخوره. بو لاش تمان جا ر ورگیته بو. ده بَبُّو شهر مرده‌ها. کسی به کسی نَبو. همه اَ هم موریتَن. اگه یکی رِ مِدی پنداشتی دِشمن‌ته بدی‌ای. رو وَرمُگردوندَن و راه‌شونه کجام‌کِردن. همچه بَبو که مین اون ناخوشی پیشتر مردن بَمُردن و در و باغ بی سر صَحب بموند. .. ادامه …

اَ اینچون گوش بدارین، واس خودتون ویگییرن

مومنایی

جعفر پویه

1- درمَچّد

اِفتو که کجابو کمر روز بشکسَت. یگ آلِمه سیاسولوگ بَریتَن مین در و باغ و اونچی به توگ‌شون مِرسی ر لُگ دَمکِردَن. مین چاله باغ قِلاغا عَرسی بیکِه‌بَن و دنیا ر دِنابَن رو سرشون. پنداشتی خایه‌شون ر سنگ اووزون کِردِن، هَمچِه زیرکَه مِگشَن تِوو بجونا. سگ حاج مسلم مین باغ بِفتابو به جون درختا و همه ر گاز ویم‌گید. تَمانِ درختا ر بچِّری بُو سَقد بَبَه. اون دور دورا آسمون تَش هاکِه بو و بَبُّو عین آهِنِ تَفتَه مین کوره آهنگری اوستا رَحمَد.
اَ پیِ جو کَرستون یواش یواش مَش‌مولا میامو. به باغ مُحتَشَم که بَرسی، بَدی روح‌اله هندی اون میون وسط اِستا و داره تُگ درخت­ها ر سیر مونه. بوگود: داری اوولو سیاه ر موشبوری یا زِهدی‌ها رِ. روح‌اله بوگود: اَمسالَم حاصلی نداره. بیخود اوو مِداریم و بیل و کود مونیم.
مولا بوگود: این چوسَن‌خاک رِ ول کُن، اون هیچی‌ها ر جاشون ر مَحکم کِردی؟ دریتی مین گِبال یا جئی دیَه دِنِئی؟ روح‌اله هندی بوگود: نِه، یگ خورجین بکارخور داشتم دَریتم مین اونَه دم دست هانیم.
مولا بوگود: بووکّم تو هیچی نَمبی، موگن نه. آخه کلنگ مُغنی و کُل‌بیل و اون هیچی‌ها ر دَمریجَن مین خورجین که کور هم بینه حالیش مِبا. دَریج مین دوتا گِبال روش رَم یکی دوتا چووستَر و هیچی های دیه آغِسته کن دا سر و صدا نکنه. تازه اگر دست مون بَرسِه و بیگیریم، باید یگ هیچی داشته‌بِیم که دریجیم مینش.
روح‌اله بوگود: باید بینم. مولا بوگود: چی ر بینی. بِدو دا تاریک هانَبه باید راه اِفتیم.
همون جور دوتایی داشتن بوگو نوگو مِکردَن که مَدسِ میرو سرارسی. قایم تُف کرد و بوگود: دِئی چندتا ر فَرهَم کِردَم که دا یگ ساعد دیَه را مفتَن. بوکم که خوردشا واس خودشون ویگیرن دا گُسنَه نمونَن.
مولا بوگود: لا الله الا الله، اِسَه اونچی موگم، زیر زیرکی کار بکونین کسی نِشنِوئه و بو نَبوره گوش نَمدارین، شما تمان دنیا ر واجار کِردین.
مَدس بوگود: دِئی شتر سواری که دولا دولا نَمشا. خاب چار نفر موگیم بیان دا باقی فکرکنن بشوئیم زیارَد، حرضد ر بینیم و وَرگردیم. هَمچه یکه بزنیم به راه مُنکنه امنیه بو بَبوره و سر راه مونه بیگیره. اومهَل چی باید بوگیم؟ تازه بی زن هم نَمشا. یکی دوتا هَمپا مون موبوریم، دا کسی شک نکنه. شِما خیالد راحد، بُسبور دست من. دُرسدِش مونم. من بِشم بینم چی مِبا؛ دَم درمچِّد مینم تونه…  ادامه…

 

بخش دوم
قسمت اول

جعفر پویه

اَ اینچون گوش بِدارین  [اَبی گردی (بخش دوم- قسمت اول(](https://clyp.it/svr0jsuk)

سرشو وارون دیگید. هَمچه رو بُن موکوفت که پِنداشتی یگ عده فَعلَه دارن سربُن دووَه موگفَن. بُن غلطون مِزِنَن؛ مِشَن و میان.
هال درختا زیر شِلتاق وارن خووسِ اِوو بو. هیچ جَگ جونِوَری صداش درنمیامو. هَمچِه که پِنداشتی وارون حاکم دنیایه. اَبرش وا خدا هم دار و دعوا داشت. اون بالاها هی موکوفت، نعره مِگشی و صداش هَمچه بو که زَهلِه هر جونِوَری که از او قُرچاق‌تر نبو ر اوو مِکَرد.
زیر اون سَفت کُهنه‌ی لقِ شُل و وِل، دل مین دل شربونو دَنی بو. پنداشت هم اَلهان اون سَفت مِخوابه و او زیر هَوار مومونه. چشمش دیم هم نَم‌شو. لا رِ بَگشی بو رو سرش و اَ اون زیر به دنیایی گوش مِداشت که پنداشتی وا هیچکس سر آشتی نداره.
اَ مین تاریکی عگس پییَرش ر گل تاق مِدی، هم او بو که مین این کوفه کلبِردَه بمونده بو و بیرون نَمشو. همه میامَن و موشوَن. این او بو و عگسِ پییَرش که پابَند بَن و دل بسته این تیر و تخته و چند ری باغ و در.
وا خودش بوگود: اِسَه من بَموندِم و اینجَه ای که به هیچکسی بَفا نکرد. پییَرم ر بَکُشت؛ در و باغ داره اَ دست موشو و مَنی که هم‌این چون دارم تمون مِبام. الهان خیلی وَخته که دیَه دارم لِوو مرز مرگ و زندگی دست و پا مِزِنَم. سر مرز را مِشَم. پاری موسوم پامه دَمِنَم اونوَر و وَرمِگردَم. شوهایی که بَمونَدن مینش، عینه مرگه. مرگی که مینی، سییر مونی، میمیری، اَمبائی زنده‌ای. زنده‌ای امبائی بَمُردِی. دَبَن و دَنی بَنی بی سر سرانجوم. اوزون، بین دو دنیا. مرگ دست‌برارمه، نه دست‌خوبارَم بَبِه. چومدونَم هیج معلوم نَمونِه مَرده یا زنه. امبائی فگر مونَم مرگ هرکی اَ جنس خودشه. مثل خودشه. همرنگ و شکل و شمایل خودشه. چونکه هرکی خودش، خودشه موگشه. دلِش که بَمُرد، تنش مُردَه حَساب میا. هرچند که بوشو و بیا….. ادامه ….

جعفر پویه

اَ اینچون گوش بِدارین [شاوردی](https://clyp.it/hgnwoh5p)

زِل گرمای ظهر تووستون بُو که صدای بیگیر بیگیر و داد و هوار بلندا بُو. یکی دو تا تیر تفنگ درشو و شاوردی اَ گرمووَه سمت زیارد بالا یامو. زیارتیها که سابقه یاغی بَزیَن و دزدی و چپو داشتن. فرار کِردن و مین کوه و کمر قایم بَبَن. شاوردی و آدماش وا اَسم و قاطر بفتان مین در و باغ و وا داد و هوار بخواستن که کدخدا بیا پیش‌شون. امبائی هیچ خبری نَبو. نه کسی پیش‌آمو و نه کسی به چشم آمو.
شاوردی وا حسین‌خان سنگسری بوگود: بوشو خونه ها ربَگرد، هرکی به دستت مرسه ر خِرکِش بیور.
حسین‌خان وا یکی دوتا دیَه بشویَن مین ده و تمان خونه‌ها ر زیر و رو کِردن، غیر یکی دو تا پیر دِنگال زمین‌گیر چیزی پیدا نکردن. وا سفیل اوزون حسین‌خان وَرگِردی و بوگود: ارباب هیشکی مین ده دَنی اِلّا یکی دوتا پیر که بکارما نمیا.
شاوردی بوگود: پَه اینها کوجه گُم و گور بَبَن. یانی مِشا هیشکی مین این خُراب بَبَه دَنی‌با؟
بووکَّن حالا که دَنی.
شاوردی که خون خون‌شِه موخورد؛ دوره بفتا بَلکم خودش کاری بَکُنه. بَلکَم چیزی ا اینجه گیرِشا و واهِلِه بوشو. اَمبائی هیچ خبری نَبو که نَبو. هوار بَزی: مودونَم دَرین. مودونم صدامه مِشنویین. تمان خونه‌ها تون رِ آتش مِزنم. باغ تونِه مِدَم اَ دَم تراش کُنن. میشین قایم مبین؟ مثل شغال که اَ مین کوره وا جول دود بیرون میورن؛ بیرون میورم تونِه؛ اِسَه مینین. بلایی سرتون بیورم که سر سگ دَنی گردن نیگیره. اینه ر بوگود و دوره بفتا. سمت بالا طرف زُن یگ تیگ بشو و بزی کمرکَش کوه که چشمش بفتا به اوو اَنگوم. هوار بزی: دا سه موشبورَم، اگه بیرون نیین. اوواَنگوم رِ مِشگِنَم دا زیارد ر اوو بَبُره. دا تووستون اوو واسِنِه واخوردن هم اوو نداشته بین چه بَرسِه به اوویاری باغ و زمین. اَمبائی ا کسی صدا درنیامو.
شاوردی جلو و چندتا آدم ا پگسر راه‌فتان سمت اوواَنگوم. وا مُهُر و دراز بیل بفتان به جون اوواَنگوم و اوو ر بشگستن. رِخنه اولش خیلی نَبو، امبائی کمر اوو انگوم یگرا بشکست و سیل سمت زیارد راهفتا. لِه بَزی جوها ر پرا کرد و رِبار میون وسط تووستون ببو پر اوو. …. ادامه

https://clyp.it/bpikiqxi/widget«>اَ اینچون گوش بدارین

بخش اول

 قسمت دوازدهم

جعفر پویه

روزها پی هم میامن و موشون. روزهای بهار بی سر سرانجومِه. یگرا اِفتووِه، دا موشو تن زمین گرم‌واهِسته وارون دیمگیره. هنو وارن وانِهستیه تیرَگ میا. اُمهَل پنداری دنیا مبا قلعه سنگ‌وارون. پاری موسوم اِندا یگ چولو. هال درخت ر مِشگِنه، مزنه همه ر درب و داغون مونه. دیم پشت بون انگار هزارتا سرباز رَجه موشو. پرچین لو بون مشا عینه کله‌ی کچل. یگ تیگ بعد اِنگار نه اِنگار، افتو دیمگیره و دنیا هَمچه روشن مبا که پنداری ده تا اِفتو درامه. همین وسط کار که اِفتو دَره، وارون هم یگ شِری مِزِنِه. وختی این دوتا وا هَم مِبا موگن: «زن شاه پسر مزا»! چدو هَمچه مِبا، خاب هوای بهار که موگن یانی همینه دیه؛ حَساب کتاب نداره.

پی‌ربار یخای کنارای اوو ذریگ ذریگ اوو مبان و شُرشُرگها دوراهه رامِفتَن. اوو ربار اَندی زیاد مِبا که خر رِ وا بارش موبوره. پاری جاها هم سرتُر مونه و مفته مین چالِ‌باغ و خرابی بار میوره. مین دَرباغ وَرفها دون دون مبان و همه جا وَرف‌اوو را مِفته؛ این وَرف‌اووها میان و میریجَن مین ربار. هنتویه که ربار یک کله موگفه و سرازیر دا ایونَگ موشو.

مین ده کوچه ها پر گِل و شُل مِبا. هرجا پادنی دا بند پا مین گل فروموشو. پاری موسوم هم کووش مین گل مومونه و پا موشو. اینه دیه اَ همه بدتره. اِسَه باید پا گِلی ر دَنی مین کووش. اومهَل یگ تیگ که را بَشویی شروع مِبا. هر قدم که ویگیری یگ صدای زِرتی اَ مین کووش میا، پاری وقتها هم لِچ و لِچ مونِه. اونچون هایی که  نوسومه، وَفر‌ها یواش یواش اوو مِبان و وَفر‌اوو را مِفته مین کوچه‌ها. اِسَه اَ همین وَفر‌اوو که کووشا به اون روز مِفتَن. خاب پابزار مَردُن هَمچه خُب و خواصه هم نَبو؛ واس هَمینَه کووشا به اون روز مِفتان. کووش گالش اگه نو بو بدرد خور بو. اَمبائی کو پول دا کووش هاگیری! اَ این سر سال دا اون سر سال بینی چدو بِبا بتونی شندرقاز پس‌اُفت کُنی یگ جفت کووش هاگیری. اونَه هم بعد دور روز اَ صد جا دُهون وامکَرد. توستون که هوا خوب بو مین در و باغ کمتر کسی کووش پاش دَبو. یانی مَردُن به زمین نزدیکتر بَن. اونه ر وا پاشون حس مِکردَن. تن شون زمینی بو. اگه اوو مِداشتی وا پات حالید موبو اوو به اونجئی که دری برسیه یا نه. حالید موبو اونچون خُشگه یا هنو یگ ذریگ نَم داره و دا نوبت اوو بِبا موتونه طاقد بیوره یا نه. اَ دستی تووستِه پا موشوَن و میامَن، میگه تِخ و مِخ حریف موبو مین پاشون هاشو؟ قُرص و مَحکم بَن. .. ادامه……

 

جعفر پویه

خانه ما یک اتاق قِناس بود. اتاقی که درازا و پهنایی متفاوت، در هر سمت و طرف داشت. مساحت این اتاق قناس چیزی حدود 23 یا 24 متری می شد. ما همه باهم در این خانه یا اتاق زندگی می کردیم. زمستانها کرسی که جای دائمی‌اش آن بالا بود، محملی برای تجمع همگی در یک نقطه یعنی دور آن می شد. اما این کرسی که تابستان و زمستان از جایش تکان نمی خورد، به جز فصل سرما، بقیه فصول مزاحمی بود که جای ما را تنگ می کرد. زمستانها چندتایی مان زیر کرسی و بقیه هم دور و اطرافش می خوابیدیم. گرمای ملایم آتش کرسی در آن زمستانهای سرد، همه را به سوی این منبع گرمای فرحبخش جذب می کرد. اما مگر جا برای همه بود!
بهترین نقطه را بابام بنام خودش ثبت کرده بود. بیشترین بخش لحاف کرسی را هم می کشید همان سمت و می رفت زیر کرسی و می خوابید. بقیه باید چه می کردند؟ ظاهرن به او مربوط نبود.
در و دیوار کاهگلی این اتاق از روز اول همآنی بود که در این سالهایی که من یادم میآید.
یک در یک لَتی کهنه و زهوار در رفته، پنجره ای که پنجره هم نبود اوودِرَگ بود؛ یک طاق‌دَرَه و سه‌تا طاقچه و دور تا دور زیر سقف، رَف داشت.
سماور کنار دست ننم همیشه قُل می زد. و یک گوشه نزدیک در، او با چراغ سه فتیله و پریموس و والور، آشپزخانه اش را اداره می کرد….ادامه

جعفر پویه

اَ اینچون گوش بدارین

دیم دانلود بشقالین واس خودتون ویگیرن

گوشد وا مَنِه؟ موگَم اَ اُمهَلی که اَ اینها دِرامِه، دیَه کسی تِله‌ویزونَم نیگا نَمونِه. چی بو اونَه. هی بَبُر این عَلَمِ یزید ر سر بون، توگ یگ چو دَنِه بچُرخون دا یگ سگ و گربه‌ای نُشون بِدِه. اِسَه دیه کسی اَ اون پشقابی‌ش هم هانیم‌گیره. هی بَبُر بِش سر قابلامَه دَبَند. هی سیم توری بَکش. چومدونم اینه چیه دَرمِندازن؟ اُهو، فارازی، عگسش موشو- صدا دَره، صداش موشو- عگسش دَره، معلوم نیه دَره، دَنیه. هَمِش قدیمی بَبُو واشت بَشو. اَ همه بدتر، اَ اون فارازی سَلاطون میا، همه وَرمباد مونَن جون‌شون درموشو.
ییکگ هام‌گیریم، وام‌گیریم اینچون هامنینم. هر وَخت بِخواستیم، دیمِش مِشقالیم، سو که دَرِفتا، میا واش قَصَه مونیم، تَمون‌مِبا وامِلِه موشو.
میرزعلی بوگود: هَه، میگه همه‌چی به همین راحتیهِ که تو موگی!
کل‌سکینه دوراهه بوگود: دُخدر لَعبا یگ کتابیش رِ هاکه، واش تَب‌لام مُوگن. وامونشِه، گرم که واهِستا سو دَرمِفتِه، همچه نوشون مِده که از سیمنِما هم بهدَر. پسرشَم یگ کوشکگ‌شِ داره، دایم کَش باغالش دَرِه. نوشون مِدِه، امبائی کوشکگه، چشم آدم دُرُسد دَرمون نیمگیره.
اَ اینهاش که صندوق هم داره، یکی هامگیریم، میوریم اینچون هامنینم. الهان دیه دوره این هیچی هایه، تمون بَبُو اون موسوم که تیلقراف مِگشیَن. دیه سیم و اَ این هیچی ها کوجه دَبو. همه‌ش سرخوده. عینه همون یخچال نفتی- برقی قدیمها که دوکاره بو، بَلکَم بهدر.
میرزعلی کله‌ش ر توکوم بدا و بوگود: پَه، پنداری به همین آسونیه؟
اونهایی که درس بخوندِن و مِلایَن، مینش بَموندِن، اُمهَل تو، اینجه هانستی واس من کِتارمِگشی، هامگیریمم اینچون هامنیم.

ادامه …

بخش اول – قسمت یازدهم

جعفر پویه

اَ اینچون گوش بدارین

دیم دانلود بشقالین، واس خودتون ویگیرین

گِباستَه رِ هَم‌چه بَکوفت به فرشی که اَ یگ نردبون اووزون بو که گَرت و خاگ تمانِ جارِ ویگید. صدای پسر وچه‌ئی اَ اون وَر بیامو: نَنه اینَه ر بشگِنَم واش گَرت فرش ر بیگیرم؟
زن رو وَر گِردوند و بلند بوگود: اونه روهَنجه، چی‌چی ر بشگِنَم. هانه سرجاش، یک پَردو ویگی بیور؛ بدو بینَم!
زن پَردو ر اَ وَچَه هاگید و وا لَقد بَزی اُنَه رِ اَ وسط دوتا کرد. یکیش رِ دست پسر دا و بوگود: بَکوف بینَم؛ بکوف که دور بَبِه، تند باش ذلیل بَبَه.
مار و رو دا موتونستَن یکی وا گِباستَه و یکی وا پَردو، فرش ر بَکوفتَن. گرت و خاگ تمان جا ر ویکّه بو. پنداری این یگ سال، فرش هرچی گرت و خاگ بو ر بخودش بیکّه بُو. گَرتوَه که تمون بَبُو، زن یگ جورو رِ بَزی مین چِلَگ اوو و وا اونَه فرشی که همون‌طور اووزون بو رِ تمیز کرد. اِسَه تازه فرش رنگ واکرد و نقش و نگارش معلوم بَبُو. مار و وَچَه دو سر اونَه ر هاماسین و بَبُردَن مین خونه واگشییَن.
هوا مِلایم بُو و نَرمه بادی رو هال درختا وازی مِکَرد. صدا چَرخیسَک مین مَحله دَپیته بو. مرغ و خروسها، رنگ و وارنگ دور یک سینی روئی جمع بَن و به اونه توگ مِزیَن. صدای دِرَنگ دِرَنگ توک اونها وا صدا چَرخیسَک قاطی موبو و پنداشتی وا همدیه هادا هاگید مونَن.
یک تِکه ابر سفید رو آسمون آبی، راه‌شِه بیکِه بُو و موشو. اون دورها یگ دال رو هِوا چرخ مِزی. اِفتو بهاری بو و اَ زمین تَم بلند موبو. پا دیوار مَحلَه، اون چون که نوسوم بو، هنوز یک کود وَرف نهابو. پنداری حالا حالاها نَمخواست اوو بِبا. دونه های یخ بزیه وَرف عین اِلماس مِدرخشی و سوسو مِزی. تمان جا ساکت بو و غیر هوای ملایمی که همه‌چی ر به مِلایمَت واداشته بو، صدایی نمیامو.

ادامه مطلب ...

وَچه ها اَمرو تمان دنیا واجار بَبُو که کلون بازم زمین لرزه بیامه. به خونَه که بَرسیَم، اَ مین اینترنت بدیم، آی پدر پدری راسته، دوراهه کِلُون زمین لرزه بیامه. زَهلِم بَترکی. بووکَم بَدی همونه هم که بمونده بو، اِسَه کوفه کَلبَردَه بَبو.
هِراکش بَشویم سمت تلفن و زنگ بَزیم به مارَم. دو تا بوق پیشتر نزی بو که مارَم گوشی ر ویگید.
بوکم ننه حالد خوبه؟ چطوری؟
همون توو که تعجب کرده بو، بوگود: اوهو، چدو میگه؟
بوکم: تمان جا واجار بَبه کلون زمین لرزه بیامه، اِسَه راسته؟
بوگود: زمین لَرزه کوجه دَبو، توو مین جون شون دَرفتِه. اَ اونه‌ئی که قُرص و قایمه مین زمین دَرنداخِتن بترکوندِن، همچه تمان جا بلرزی که اون نازنین پشقابَک قدیمیم اَ گَل رَف بفتا بشکست.
بوکم: نَنه جان، ایران که هنوز بمب اتُم دُرسد نکرده که، تو پیشباز بشویی. پنداری اَ اونه تش بدین تَمان جا بلرزیه.
بوگود: بُندِ بَتون رِ نُوم‌گَم که.
بوکَم: پی چی؟
بوگود: ا اونَئی که سارون درمِندازَن گَرژ میگیرَن؛ اونَه رِ موگَم.
بوکم: آها، پنداشتم تو هم اَ دستی این تلویزیونها را نیگا مونی، خیالاتی بَبی، فگر مونی بمب اتم تَش بدین، تمان جا بَلرزیه.
بوگود: خوشم با، اِسه دیَه چی!
اَ آدمی که اَ اون اوو مین شیشه* دمریجه وامخوره، اَ این بهدَر هم وَر نَمیا!
بوشو، بوشو پی کارت، پنداری حالِد خوش نیه.
مَنه موگی، اَ هول بَمُردِم، مارَم زمین لرزه ر پنداشته موج انفجار دینامیت معدن گچ سارونه که تمان جا ر بَلرزونده و بشقاب قدیمیش رِ اَ گل رَف بنداخته بشکسته.
اِسَه نباس در اون سازمان لرزه نگاری ر گِل بیکَّن. اَعلان مِده زمین لرزه بیامو، بعد اینکه ما رِ نصمه جون کرد، موگه دو و شش دهم ریشتر بوو. حُگمه تون رِ بَکونه وا این اعلان بدین تون.
اَ دستی صدا اون دینامیت معدن گچ زیاده، پاری موسوم مردم پندارن زمین لرزه نیه و صدای اونه یه که دوراهه میا. این آلودگی صوتی هزار کار مونه، یکی‌ش هم قاطی بَبَنِ زمین لرزه و لرزش موج انفجار معدن گچ سارون.
حالا خوبه که این دفعه هم بخیر بُگذشت.

*اوو مین شیشه: کنایه از مشروبات الکلی است

بخش اول
قسمت دهم

جعفر پویه

اَ اینچون گوش بدارین

دیمِ دانلود بشقالین، واس خودتون ویگیرن.

اوو یانی روشنایی، یانی پاکی و تمیزی، یانی زندگی. رِبار که سرازیر موُشو یگ بار روشِنایی موبوره. لو رِبار که اِستابی، به اوو که نیگا کنی، پنداری این خیال آدمیرزاده که به وازی بیکَّه بَبه. لَمپَرها همین‌جور روهم درمِشکِنَن و شِرتگ‌های اوو هر طرف موپُرَن. کناره های ربار پر پیتینَه‌یه. پتینه‌ئی که اوو ر معطر مونه. پنداری بالهای بته پتینه‌ئی که رو ربار کجابه، اوو ر پوسه مونه، خودشه به او دماله و سر و گردنش نوازش مونه. هیچ عاشُقی وا معشوقش همچه نَمونه که این دوتا واهم مَونَن. پنداری ربار دُهونشِ اَ بو عَدر پیتینَه پُرا مونه، اون عدر رِ مین دُهونِش مَزمَزه مونه و صدا مَلچ و مُلوچش دا اون دورها موشو. یگ تیگ پئین‌تِرَگ یگ چُپردگ هانسته و توگش مین اوو مِزنه، این بو، این عدر دَمپیچه مین دهونش و او ر به وازی مِندازه. تنش مِچلِّه و پنداری تمان جونش یگرا به رقص مِفتِه، همین جور بالا پئین موپره. همچنه که پنداری مَست بَبه؛ مست و بیخود.
کنارای ربار پر بوته های بالاقوتیه و کولَگ، تمان اینها یگسر شون مین گوش ربار دَرِه و وا او نجوا مونَن. چی واش موگن، گوش آدمیرزاد بشنو نیه، امبائی اونچی ر که همراش مونن ر مِشا اَ بلبلی که کنار اوو هانِسته و اوو واخورده؛ خبرگیتن. چونکه او هَم‌چه که اوو واخوردَنِش تمون بَبُو مِزنِ زیر آواز، صدای این بلبل مین در و باغ دَمپیچه و گوش درختها ر نوازش مونه، پیغوم ربار ر وا قشنگترین صدا به اونها مورسونه. واسنه علفهایی که زیر خاک دَرَن لالائی موگه و همون جور واسِه‌شون موخونه دا هوا گرم بَکونه و اونها دران.

ادامه مطلب …

یخش اول
قسمت نُهم

جعفر پویه

اَ اینچون گوش بدارین

رو فلشی که سمت راست پخش کننده سرازیرِِ کلیک کنین، واس خودتون ویگیرین.

شربونو ساکت همون چون نسته بوو و چشمش به سمتی که نرگش بشوبو، خُشگ بَموندِه بُو. سکوت تمان جا رِ ویکه‌بو. فَقد صدا نفس های خودش بو که میامُو و موشو. اِفتوو زمستونی کم جون، رو وَرفها مِدِرِخشی. باد مِلایمی اَ رو ایون رَد مُوبُو و خُشگه وَلگ‌ها رِ وا خودش این وَر اون ور موبورد. یگ گربه بیامو اونچون روبروش چوکوندوگ بزی هانست. کَلِّش رِ یکی دو را این ور اون ور بگردوند. دُمبش ر جمعا کرد، دور کمرش قِلاژ بدا، بیورد جلوش هانا. توگ دُمبش یواش یواش توکوم موخورد. سرشِ یگ تیگ بلند کرد. شربونو رِ اَ نظر بگذروند و دو راهه وَرگردوند سر جاش. سکوت تمان جا رِ پُرا کِرده بو. گربه زبونش دور دُهونِش بَچُرخوند. دستش ر بَلِشت، دمالی به دیمش. وَختی خودش مرتب کرد. وا ناز و عشوه میو بَکرد. صداش مین ایُون دَپیت و حِواس شربونو رِ به خودش وَرگردوند. شربونو نیگاش کرد و مین دلش بوگود: اینه آمد- نیامد داره. سرش توکومی بدا و یک تکه توتَگ ر دمالی به تُوه، بنداخت جلو گربه. گربه اَ جاش جلوتر آمو. اول رو نون رِ بَلِشت. بعدش کنار اونه رِ گاز بزی، بجی و قورد بدا. دو راهه سرش بالا یورد، رو به شربونو میو کرد و ور گردی نون ر شروع کرد به بخوردن.

ادامه مطلب

مِبارکا با
صد سال به اَ این سال
با امید به برچیدن سین ستم از سفره مردم،
همراه با وزیدن نسیم نوروزی، بهترین ها را برای شما آرزو می کنم.

بخش اول
قسمت هشتم

جعفر پویه

حبیب همین جور مدویی و موشو. اَندی بَشو دا اَ دیدرَس بیرون شُو. وختی خیالش راحد بَبو که شربونو دِنبالش نَمیا، واهِستا دا نفس تازه کُنه. تازه اون وَخت حالیش بَبُو که شلوارش خووس کرده. تَتِه شلوار که چُرِش مینِش بَشوبُو، اوزون بَبُّو و داشت یخ دَمبَست. حالا دیه راست راستکی بزی زیر گیریه و راه خونه‌شون رِ پیش‌گید. مارِش داشت خونه رِ رُفت و روب مِکَرد که بدی حبیب گریه کنون میا. قد راستا کرد و بیامو مین در واهستا و رو به حبیب بوگود: چیه؟ چبتِه؟ چرا گیریه مونی؟
حبیب همون جور که هق هق مِکرد، تَتِه شلوارشِ نُشون دا و بوگود: بین چه کرده.
مارش بوگود: کی؟ کی هَمچه کرده؟ یانی یکی مین شلوار تو چُر دَکِرده؟
حبیب صداش ر بلندتر کرد و وا هوار بوگود: همون پیر زنگ وِر، همونه که خونشون اونجَه‌یه، مَنِه بَکوشتِه!
مارِش بوگود: چی؟ واس چی بَکوشتِه؟ میگه مرض داره، بدو اون شلوارت آیش کن بیا بینم. الهان میشیم بینم میگه مرض داره؟ وِر ببن مردم والا، بوگو چدو وَچَه رِ ویکّی بَکُشتِی؟ پنداری دا حالش جا نیورَم دُرُست نَمبا. بدو بینم، بدو جون مرگ بَبه.
جورو ر بنداخت و حرکد کرد. حبیب که شلوارش آیش کرده بُو اَ جلو و مارش اَ پوگ‌سر راهفتان سمت خونه شربونو.

ادامه مطلب …

بخش اول
قسمت هفتم

جعفر پویه

زمستون، هَمچه که اِفتو غروب بَکرد، شو مِبا. شوهای زمستون دراز، سرد و تاریکه. هَمچه تاریک که چشم چشم ر نَمینه. پاری موسوم هم‌چنه که پنداری شوو، شوو نیه. شو قیامته. یانی وَخت دِماسیه؛ اَ جاش توکوم نَم‌خوره. یگ ساعت مِبا یک عمر. میگه شوو تمون مبا. میگه تمونی داره این بی صَحب مونده. پنداری آدم مین یک هیچیه چسبِ‌ناک دِماسیه. دماسیه و نَم‌تونه اَ جاش توکوم بَخوره؛ نَم‌تونه پاشِه؛ نَم‌تونه قدم اَ قدم ویگیره. نفس بگشین سخت مبا، پنداری یگ سنگ اِسیو ر دِنینن رو دِلت. هوا سنگین مبا مثل دود، هَمچه‌که پنداری جُل دود دِنیین، دنیا ر سراکه.
نفس که نِبا بَگشیَین، چشم هم دو دو مِفته، سرآدمیرزاد گیج موشو و خونه دور سرت مِچرخه. نِه؛ پنداری خونه ر رو سر گی‌تِی دور خودت مِچرخی. تو مچرخی یا خونه؟ نَمشاست بووکّن. فَقد مِچرخِه. نفس دَمّاسِه مین گَلت، مثل روغن بهسریَه. پئین نَم‌شو. پَره وینی همچه مزنه که، پنداری هرچی اِشنافَه که مین دنیا دره الهان از مین سینت میزنه بیرون. اَمبائی نه؛ هیچی نَمبا؛ هیچ اتفاقی نَمِفتِه، گیج و مَنگ، سر سنگین و دلتنگ، تو مِبی عین همون شوو. مِبی مثل تاریکی، مبی عین سیاهی، که بر هرچی رنگ و نُشونِه، اَفضل مِبا. مِفتی مین خودت، و هرچی دست و پا بزنی نمتونی دری! گرفدار خودت مبئی. بینی چدو مبا – که همچه مبا؟
دلت تنگ هام‌گیره، هوا هم نمتونه ازش رد ببا. خودت مِبی و خونِت و شوو و سکوتی که اَ دستی ساکته، مِخوا آدم ر بَگشِه. موگشه آدم رِ سکوت. بی گَبی آدم ر اَ پا مِندازه. بی زبون مونه آدم ر. سگ وق بَزنه، بهدره، تا سکوت با. چارگ وق بَزنه بهدره، اَ این ساکت‌بَن. یانی نشون مِده یکی دَره، نفسی دَره، صدایی دَره، امیدی دَره. حالا مِخوا حیون با، خواب با. امبائی دِبا.

ادامه مطلب ..

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

با درود بی پایان به تمامی هم ولایاتی‌های کیلانی در تمام نقاط این کره خاکی بویژه در کیلان عزیز،
آشپزی یک هنر است، مثل خطاطی، نقاشی یا نوازندگی و چه بسا مهمتر از آنها. غذاهایی که با آگاهی و درستی تهیه می شوند، سبب رشد سالم جسمی و ذهنی افراد میگردند. همین امر می تواند یکی از دلایل شکوفایی استعدادها و خلاقیت‌ها باشد. مخلوط کردن آگاهانه چندین مواد غذایی خام با یکدیگر، مزه دار کردن آنها با ادویه های متفاوت، پخت و یا سرخ کردن آنها در حد لازم و ضروری، عواملی هستند که وقتی با علاقه و سرمایه گذاری وقت توام می شوند، غذائی را به وجود می آورند که انسان از خوردنش لذت میبرد، رشد می کند و بعدها میتواند از این رشد جسمانی و عقلانی برای خلق آثاری که مسلمن استعدادش هم در او نهفته است، بهره ببرد. … ادامه مطلب

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

سلامی به زیبایی بهار به روی ماه شما عزیزان کیلانی در گوشه گوشه این زمین خاکی.
در ابتدا ازصمیم قلب پر پر شدن گلی از گلهای کیلان را به تمامی کیلانیهای عزیز بخصوص خانواده محترم کاظمی تسلیت عرض نموده، برایشان آرزوی صبر و بردباری مینمایم و امید است که من را هم در غم خود سهیم بدانند.

طرز تهیه سِمنو
گندم: ۲۵۰ گرم
آرد: 1000 گرم
آب: به میزان کافی
گردو یا بادام با پوست: چند عدد
توجه: ما چهار برابر مقدار گندم در نظر گرفته شده، آرد نیازداریم. (یک کیلو گندم / چهار کیلو آرد)

ادامه مطلب

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

سلامی به گرمی آفتاب داغ به همه عزیزان کیلانی،
در روزهای گرم تابستان، بعد از ناهار، معمولا بزرگترها مشغول استراحت بودند؛ تا بعد از نیمروزی تلاش دوباره با ذخیره انرژی جدید، کار بعد از ظهر خود را شروع کنند. معمولا بچه ها از این فرصت طلایی خواب بزرگترها استفاده میکنند و به دور از هر گونه مزاحمتی از سوی والدین مشغول اندوختن تجربه های نو در قالب بازیهای کودکانه می شوند. من و خواهر و برادرانم که در یک سطح سنی بودیم به همراه بچه های همسایه از اینگونه تجربه ها فراوان داریم.
امروز به عنوان مقدمه آشپزی قصد دارم یکی از خاطرات این دوران کودکی را بنویسم. این خاطره هر وقت که خورش لته سیب (برگه سیب) درست میکنم به یادم می آید؛ و یا اینکه ناخودآگاه به آن فکر میکنم. چرا؟
خودم هم نمی دانم .

ادامه مطلب

تهیه و تحقیق:بهجت جوادی

سلام و درود بی پایان به شما عزیزان
فکر میکنید کسی هم در این دنیا هست که در روزهای سرد زمستان اشتهایی برای خوردن یک کاسه آش (صرف نظر از نوع آن) را نداشته باشد؟ خوب من که فکر نمیکنم، یا لا اقل تا بحال به چنین شخصی بر نخورده ام. امیدوارم شما هم از این دسته افراد نباشید. زیرا این بار برای شما آش لَقچَک رو تهیه دیدم. این آش ساده و خیلی خوشمزه، از رشته های پهنی به نام «لَقچَک» درست می شود. در گذشته زندگی به سادگی امروز نبود که هر چیزی را که لازم داشتی بتوانی سریع از سر کوچه بخری. می بایستی در روزهایی که هوا مناسب بود، بخصوص در تابستان به فکر روزهای سرد زمستان و در اصل به فکر روزهای سخت می بودی. رشته بری هم از جمله کارهایی بود که باید در تابستان انجام می شد. یک روز تمام طول میکشد تا خانمها رشته لازم برای مصرف یک سال خود را بریده و سپس خشک کرده و ذخیره می کردند. لقچک یک چانه خمیر باز شده ای است که به صورت رشته بریده نشده است، بلکه به همان صورت باز شده خشک و سپس خرد شده است.

ادامه مطلب

گر سنگ از این حدیث بنالد عجب مدار!

حالی درون پرده بسی فتنه می رود … تا آن زمان که پرده برافتد چه ها کنند

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

سلام و درود به شما عزیزانم،
این بار برای شما شیرینی پاکَن رو در نظر گرفتم. پاکن، شیرینی‌ای است که احتیاج به پخت ندارد و در شب یلدا می تواند زینت بخش سفره شب چله شما باشد.
این شیرینی بسیار خوشمزه درگذشته به سادگی امروزه تهیه نمی شد. بلکه احتیاج به قدرت و انرژی دو بازوی سالم داشت که بتوانند دسته جازون را برای چندین بار بلند کنند و بر سر مواد لازم این شیرینی بکوبند. اینگونه آنها را علاوه بر آسیاب کردن با هم مخلوط نمایند تا حاصل کار که همان پاکَن است به دست آید. جازون (هاون سنگی) وسیله ای برای کوبیدن و خرد کردن انواع مواد غذایی اعم از خشک و تر بود. جازون وسیله ای ساخته شده از سنگ بود که خیلی به ندرت در اثر فعل و انفعالات شیمیایی دچار دگرگونی می شد و یا در اثر برخورد مداوم جریان آب با سنگ که در نهایت موجب فرسایش نقطه مورد نظر می شود تغییر می کرد و یا مسمومیتی به وجود می آورد.

ادامه مطلب

بخش اول
قسمت ششم

جعفر پویه

شهربونو به قاب عکس خیره بو. به عکس مین قاب دست مِگشی و مین فگر دَبو. شیشه قاب ر وا گرمای دستش، مین اون سرما خَد مِنداخت. خَد هنو نمایون نَبَه اَ بین موشو. دَبُو. دَنی بُو. خَد نَبُو. رَد نَبُو. بُو یا نَبُو؟ دَبُو یا دَنَبُو؟ چدو موبو که هَمچه مُوبو؟ نَمشاست بووکَّن.
مین کاسه چشمش پنداری سویی دَنَبو. چشمش همون‌طو به قاب بُو و وا دستش دیمِ پیَرش نِوازش مِکَرد. پاری موسوم سری توکوم مِدا و نیگاش ر دا اون دور دور ها، خیلی دورها دَم‌دُوت. پنداری دا اونجاها موشو. موشو اون دورها. سیر و سیاحت مِکَرد و وَرمِگِردی. نِسته بو، همون چون زیر کرسی. پا قاب عکس پیرش. اَمبائی اونجَه دَنی‌بو. دَنی‌بو که چیزی بووگه. گَبی نداشت که بَزنِه. پنداری گَبش هم اَ بخ و بُن بَخُشگی بو. مثل اون زِهدی درختی که لو اویون بَخُشگیه، اما همون جور سرپا اِستا.
مِشا آدمیرزاد هم بَخُشگِه؟ مشا وختی موشو و میا، دَنِه‌با؟ مِشا بینی‌ش اَمبائی بدیه نِبا؟ مِشا سییر کُنی و امبائی نینی؟ همون جور، یانی همین جور بو. حرفی دَنی، گَبی دَنی، صدایی نَمیا، سکوت و صدا نفسهایی که زیر نیگاههای چندتا چشم آمد – رَسند مونن.

ادامه مطلب

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

سلامی به زلالی آب چشمه های کیلان بر شما عزیزان
با نوشیدن یک استکان چای داغ چطورید ؟ من که چه در سرمای ۲۰- و چه در گرمای ۴۰ + با آن کاملا موافقم و تا آنجا که با کیلانیهای عزیز آشنایی دارم آنها هم همینطور. چای را تلخ میپسندید یا با شکر یا اینکه نه، به همراه نوشیدن چای کامتان را با یک حبه قند شیرین میکنید؟
اگر عزیزی طعم آبنباتهای (شکلاتهای) کیلانی را چشیده باشد؛ نه چای را تلخ میپسندد، نه با شکر و نه با قند، بلکه فقط با آبنباتهای کیلانی تُرد و معطر به طعم هل و غیره. بانوان خوش سلیقه و خلاق کیلانی با بکار گرفتن ادویه های مختلف در انواع غذاها و شیرینیها به آنها مزه و طعم‌های دلپذیر داده و میدهند. در این مورد آبنباتهای کیلانی نیز از این قاعده مستثنا نیستند .

ادامه مطلب

بخش اول
قسمت پنجم

جعفر پویه

روزها پی هم میامن و موشون. هر روز مثل دیگروز. پنداری هیچی عوض نَم‌بُو. همه‌چی سرجا خودش اِستابو و توکوم نم‌خورد. سوز و سرما هَمچه بو که سنگ ر موتورکوند. هرکی شو یادش درموشو اووِ اوفتیه رِ خالی کُنه، صِباحی باید اونَه رِ مین کِلنَه دَمِنا، دا یَخش واشو. اوفتیه مرسی اینش خوب بو که، وا سرما و گرما، اَ جا در نَم‌شو. امبائی آدمیزاد چی؟ چدو موتونست مین این همه مِکافاد خودش سرپا نیگه داره؟
شو که موبو در و باغ ر گرگا و شغالا دَمنان مین سرشون. اَندی زوزَه مِگشیَن که خسته ببان. اِسَه موبو عین سگ‌سال مَحلَه. کلونی ها خیلی کم سگ داشتن. اَمبائی همون هایی هم که داشتن، سگهاشون سگ نَبَن که. اونها ئَم همچه موسُمی اولش یکی دو را وَغ میزین و بعدش موشووَن مین انبار وَلگ یا سرکلا یا بخِ کُهُل یا یگ گوشه قایم موبَن. همچه بوگَم: اَ سر کوهون دا تنگه سارون، موبو میدون مقش جَگ جانور. همین جور زوزه بو که میامو. توو بجونها پنداری غیر زیرکه بَگشین کار دیَه‌ای بلد نَبَن. دنبال این غُرغوشون ترس بو که رو سر خونه ها سیینَه مِنداخت. وَچه ها پیشتراشون موشون زیر کرسی و بزرگترها هم یا شاه‌نومه موخوندن یا اوستونگ های پهلونی موکَن. پنداری وا اسم رستم و سهراب، یا گرز و شِمشیر پهلونا مخواستن یگ جوری ترس ر بتارونَن. امبائی وختی صدا زوزه گرگ و زیرکه‌های گوش کَر کُن شغال دَپیته، کی بووَر مونه که مِشا وا یگ کُل‌خَنجرگ سر دیب ر بَربییَن؟

ادامه مطلب

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

سلام و درود بر شما خوبان،
مدتی فکر کردم که این بار چه غذایی را به شما معرفی کنم که ناخواسته چشمم افتاد به درختانی که در حال پوشیدن جامه ای نو و الوان به رنگهای زیبا و خیره کننده و بیرون کردن جامه تابستانی سبز و یکدست هستند. یادم رفت به گذشته ها، به روزهایی که در این ماه اغلب محصولات برداشت شده بود و مردم درحال آماده شدن برای رودررویی با سرما و زمستان بودند که معمولا نیمی از سال را به خودش اختصاص میداد. ازمیان محصولاتی که در این موقع برداشت می شد، جوز «گردو» از اهمیت ویژه ئی برخوردار بود و همیشه به چشم محصولی ویژه به آن نگاه می شد. جوز زدن «گردو تکاندن» کار هر کسی نبود و معمولا خُبره خودش را داشت. باید از جوز زنها «گردو تکانها» وقت گرفته می شد و وقتی که کار گردو تکانها تمام می شد؛ نوبت به ما بچه ها میرسید  که گردوها را جمع آوری  کنیم. گردوها  را به دو دسته ولوتُنَه » بدون پوسته سبز» و غیر ولوتُنَه «با پوسته سبز» تقسیم میکردند. آنهایی که هنوز پوسته سبزشان را حفظ کرده بودند اغلب در گونیهایی که به گبال معروف بودند  و از موی بز بافته شده بودند جمع آوری می شدند تا در اثر گرم شدن پوسته سبزشان را ول کنند و به قول کیلانیها ولوتنه شوند. گردوها بعد از ولوتنه شدن باید کاملا خشک می شدند تا از کپک زدنشان جلوگیری به عمل میامد. برای اینکار آنها را برای مدتی درهوای آزاد دور از رطوبت و باران روی زمین پهن میکردند. در طول سال هر وقت به گردو نیاز داشتند باید به اندازه لازم گردو شکسته می شد تا همیشه گردو در میانه پوسته اش تازه بماند. آخ که چه روزهایی بود یادش به خیر.

ادامه مطلب

بخش اول
قسمت چهارم

جعفر پویه

زمستونها باد که وَر مونه، تمان باغ و در مِبا عین یک بیابون برهوت. هرچی جَگ و جانوره فراری مِبا. وَرف هایی که روی زمین و درخت و لُوو بُن و دیفار تا سرکوه و پی لاد هانسته، مبا آلت دست باد. ورفها وختی یخ مِزنَن بجا اینکه بیشتر بهم دِماسَن، پوک مبان و یک لایه عین گَرت روشون هامشینه. اِفتو که بَزِنِه، این پودرها همچه سوسو مزنن که پنداری هزارتا چل چراغ روشن کردن. اِسَه وَرف چشم ر مِزنِه و اگه درست و دَرمون واش تا نکنونی اَ چشم مِفتی. کار سختی هم نیه. یگ ذریگ گِل ر دمالی پا چشمات. اِسَه دیَه وَرف چشم ر نَمزِنه. به همین راحدی. امائیش سوز که وَر مونه. باد که دَپیچه، مبا واویلا. صدای زوزه‌ش دمپیچه مین در و باغ. انگاری طیفون اَ رو کویر میا و هرچی گرت و خاکه ویکه وا خودش بیورده. اَ این وَر به اون وَر، اَ این سر دا اون سر، هرچی و هرکی که سر راه راهش دبا ر مندازه زیر شلاق. وا همین ورفهای پودر بَبَه مِفته بجونش. انگار وا پنبه سر میربینه. اگر بووگَم موتونه به طُرفة‌العینی آدم ر اَ پا دِروره بووَر کُن. مینِ یک هَمچه هوایی اَگه بیابون دِبی که دیه چی بووگم. اِسه گرگ هم اَ یک همچه هوایی خوشش میاد. مبا عَرسیش. راه مفته و انگاری خویِ درندگیش گُل مونه، اگه بتونه مفته مین پَل مردُن و هرچی جلو دستش بیا ر یا موگشه یا زخم و زار مونه.

ادامه مطلب

نونِ کلونی

تهیه و تحقیق: بهجت جوادی

با سلامی دوباره به شما عزیزان،

این بار برای شما طرز پخت «نون کلونی» را در نظر گرفته ام تا هر کجای دنیا که هستید بپزید و به یاد کیلان نوش جان کنید.
ابتدا مطلبی کوتاه درباره نان
در حدود ۱۰۰۰۰ ساله قبل انسانها آموختند تا غلات را برای مصرف غذایی پرورش دهند. در اصل غلات خرد شده را با آب آمیخته و بصورت یک نوع حلیم نپخته مصرف میکردند. بعد ها آنها یاد گرفتند که این حلیم را روی سنگ داغی خشک کنند و به صورت نان استفاده کنند.
دو کشف بزرگ تحول عظیمی را در پخت نان سبب شد.
یکی اختراع تنور (فر ) که به صورت اولیه سنگ داغی بود که با برگرداندن ظرفی گود رویش نانها بهتر پخته میشدند و بعدها این اختراع به صورت تنور (فر ) امروزی تکامل پیدا کرد .

ادامه مطلب

مُشدولوق هادین، اَ اَمرو یک دست خوبار کلونی واسنه ما دستور آشپزی کلونی می نیسه. شماها موتونین دستورات درست کِردن غذاهای کلونی ر همینجَه در ستون سمت راست بخش آشپزی کلونی بخونین و اَ روش واس خودتون دُرُسد کنین. کلونی هرجا که دبا کلونیه و فرهنگ و رسم و رسوم خودشه نشون مِده. چه اینکه این یکی خودش از خانواده فرهنگی و سرشناس کلونیه. بانو بهجت جوادی از خانواده اییه که نیاز به بوکن من نداره. اسمش نوشون مده از کدوم خانواده ایه و نسبت اش به کی مرسه. مثل اینکه معلم بودن و عشق به آموزش در خون اینها جریان داره. یاد جوادی بزرگ معلم بسیاری از تحصیل کرده های کیلانی گرامی باد. همچنین مقدم فرزند او در یاد بدین و رواج فرهنگ اجدادیش به ما ر گرامی مدارم و به او خوش آمد موگم.

ادامه مطلب

بخش اول
قسمت سوم

اَ درِ خونه که بیرون آمو، سرما بخورد به سر و روش و حالش یگ تیگ جا اورد. بَشو دم در لون ر ویگید. مرغ و خروسها که بیرون آمن؛ سر صداشون ایون ر سراگید. یک مشت دون برید جلوشون و بشو سراغ گوو گوساله. در طبوله ر وا کرد. یگ قزقون روحی دستش وارد ببو. گوساله ر وا کرد تا گُن مارش یک تیگ لیس بزنه. گوو ر که بدوشت، گوساله ر ول کرد دا ته مونده شیر ر بخوره. بشو یگ سطل اوو بیورد هانا جلو گوو گوساله. دا بشوو یک خورده علف بیوره واسه شون، مار و رو اوو ر دا ته سربگشین. گوساله ر دَبَست. علف ر جلوشون رید. قزقون شیر ر ویگید و از در طَبولَه بزی بیرون. شیر ر بیورد مین خونه هانا یگ گوشه. سَموَر داشت خودشه موکوشت ا دستی قُل مزی. چئی ر که تَم کرد، هوا تازه داشت روشن موبو. سر و صدای بال یک دسته کفترچاهی که ا تنگه پابَّن و داشتن اَ رو ربار سرا بالا موشووَن، میامو. بعد یک تُم دنبال اونها صدای غلاغهایی میامو که راه افتابن سرابالا. بیامو بیرون هوا ر یک کم نیگا کرد. بوگود: شوگیرِ سفیدَه هر جَک جانوری پامبا موشو دنبال روزیش. این حیونها کوجَه مِشَن. اون بالاها چه خبره؟ میگه هنوز کاه و کُزِلی دَره که مِشَن تا یک چینه ویگیرن. شایدَم دنی باشه. امبائی تلاش معاش، هیچ جانوری ر ول نَمونه. اینه تنها ما آدِمیرزادها نییم که اَ سر صبح تا الاهه نِماشون دِنبال یگ لقمه سگ دو مِزنیم. هرکی زنده‌ئه و جُونی داره باید اِندا خودش تقلا کُنه. حالا چی گیرش میا، اینه دیه بسته به نصیب و قسمت هرکیه که واسش چندی رَسِدی هانین. مخواست بازم بوگه که یگرا صدای کسی از اون دورها بیامو که داشت وا صدای بلند پهله‌ای موخوند. سرش ور گردوند و بوگود: اینه چه وخت پهله‌ای بخوندنه؟ صِباحی که اینجور شروع ببا، آخر روز ر خدا بخیر کنه!

ادامه مطلب

بخش اول
قسمت دوم

جعفر پویه

مین خونه یک کم دور خودش بچرخی. سرگردون بو. بشو بیرون جورو خاک انداز ر ویگید بیورد تا دَرود وَرچی کونه. لا کرسی ر بزی بالا، نحلی های دور کرسی ر جمعاکرد هانا رو کرسی. اَ بخ خونه شروع کرد تا دم در ر یگ سر جورو بزی. خاکروبه ر وا خاک انداز ویگید بَبُرد بیرون رید. ورگردی همه چی ر به حال اولش ور گردوند. شیر ر مایه ماست بزی و روش ر وا یک پتو دپیت تا خوب مایه ویگیره. بشو بیرون به لونه مرغ سر بزی. اَ مین لون چنتا چولو که مرغها تازه دَکِرده و گرم بن ر ویگید بیورد دنا مین سبد، پیش چولوهای دیگروزی. بَشو گوو و گوساله ر از مین طبوله بیرون کرد. بَبُرد لوو جو اوو هادا و ورگردوند بَبُرد سر جاشون دَبَست. هوا بیرون زیر افتوو مدرخشی. اَمبائی سوز سردی وَر کرده بُو که دا مغز استخون ر موسوزوند. غیر اَ سر و صدای چن‌تا غلاغ و کشگرگی که مین ورف دنبال هم مِکِردَن، هیچ صدایی نمیامو. درختهای باغ که دا کمر مین ورف دَبَن، انگاری خوو دَرَن. سوز این ور باغ ر ویمگید تا اونور همه چی ر مدا زیر شلاق سرما و بی کار و عار دنبال کارش موشو. انگار هیشکی مَحلّی به او که مین اون ورف و اِفتوو شِلتاق مِکَرد، دَنَمِنا.
کارهای مین خونش که تمون بَبُو؛ پابو راه‌فتا دا بوشو سری مین ده بزنه و درِ دکون یک خورده خِرت و پرت واس شووش هاگیره. یک جفت کوش گالشی که گوشه پَسینَه قایم کرده بود ر بیورد دم در جفت کرد. بشوو یک جفت جورَب پشمی پاش کرد. چادر شِ بنداخت سرش و مِخواست راه‌فته که صدایی بیامو. یکی داد بزی: صَحب خونه، کسی دره؟

ادامه مطلب

متاسفانه شبکه وورد پرس در ایران فیلتر شده است. بنابراین مراجعه به این وبلاگ در داخل کشور مشکل و با سختی امکان پذیر است. برای دسترسی دوستان و همشهریهای عزیز در داخل کشور، وبلاگی مشابه به نام keloni در بلوگفا مهیا کرده ام.
آدرس آن http://keloni.blogfa.com می باشد.
لطفن آدرس وبلاگ بلوگفا را نیز به دوستان و آشنایان در داخل کشور اطلاع دهید.
با سپاس فراوان از همگی
برای رفتن به وبلاگ تازه اینجا کلیک کنید

درود به شما عزیزان
آنچه پیش رو دارید بخش اول رمانی است که در دست نوشتن دارم. همچنانکه ملاحظه خواهید کرد، راوی این داستان بلند پیر زنی است که بین گذشته و حال کیلان در نوسان است. من سعی خواهم کرد تا بوسیله او راوی تاریخ معاصر «چند دهه گذشته» ولایتمان باشم. بدیهی است که این روایت به زبان کیلانی به معنای حفاظت و نگهداری از گویشی است که می رود تا بکلی از دست برود. بنابراین سعی خواهم کرد تا آنجا که در توان دارم از لغات و کلمات کیلانی در متن استفاده کنم.
من هنوز نام مناسبی برای این زن پیدا نکرده ام. شما خوانندگان عزیر و همشهریهای محترم می توانید در این راه کمک و راهنمای من باشید. کمکهای شما می تواند در چند بخش خلاصه شود.
1- بهترین اسم پیشنهادی خودتان برای راوی این داستان بلند را برای من بفرستید. یک پیشنها اینست که او همچنان بدون نام باقی بماند.
2- اگر موضوعات و اتفاقاتی را می خواهید که تا در متن گنجانده شود. بصورت خلاصه برایم بنویسید تا آنرا در جای مناسب و موقعیت خودش در داستان بگنجانم.
3- مراسم و یا جشن های آئینی و یا پاسداشت و نکوداشتی که در کیلان توسط مردم اجرا می شد و ارزش کافی برای نگهداری آن قائل هستید را برای من بگوئید و یا خلاصله نویسی کنید تا در متن از آن استفاده کنم.
4- اگر در جائی کلمه مناسبی و بهتری را به گویش کیلانی مناسب می دانید تا از آن استفاده شود را پیشنهاد دهید تا از آن استفاده کنم.
5- هر نوع نظر و یا پیشنهاد شما برای بهتر شدن این داستان بلند می تواند راهنمای من برای بهتر روایت کردن تاریخچه معاصر ولایت ما و همچنین حفظ گویش در حال انقراض آن باشد. نظرات و پیشنهادات خود را برای من بفرستید تا راهنمای عمل قرار دهم.
از کمک و راهنمایی یکایک شما در کاری جمعی برای خدمت به تاریخ معاصر کیلان و حفظ گویش آن پیشاپیش سپاسگزاری میکنم. بدون کمک و یاری شما در نوشتن این کار مهم حتمن چیزی کم خواهد بود. برای پر کردن این کمبود دست شما را به گرمی می فشارم.
با احترام – جعفر پویه

بی‌بَختی
مَمدلی که بَشو، تنهار و بی‌کس بَبّوُ. او بَمونده‌بُو یگ خونهِ دَرَندَشت و یگ عالِمَه کار. یگ روزِ ماه نیسُن، جِمه شلوارشِ دنا مین یک گربسته و بنداخت رو کولش و بَشو. نِه بوگود اُهوُ، نِه بوگود نه. همین‌طور که فاش مِدا سرشِ بِنداخت پئین و راه ر بدا جلو پا.
نوگود این مار تنهارَم بی کس و بی پشت و پناه مبا. اُنوَخد وا این همه گرفداری چوکونه!
چدو منِ پیرِ زنِ یک لا قبا ر ول کرد! نوگود وا این همه کار و خرت و پرت که دورم بریته چوجوری سر کُنم. موگَم دادا وختی موشو اصلن پوگ‌سَرشِ نیگا هم نَکرد. چِدو مِبا آدم اَندی بی چشم و رو ببا؟
اَ جاش پابو، قوری ر اَ سرِ سَموَر ویگید یگ تیگ چئی دَرید مین استکام، اَ شیر سَموَر روش او دَبَست و ویگید بییورد هانا جلو کل سکینه. دو راهه بَشو سر سَموَر، دسته‌ش ر هاماسی، اونه ر بلند کرد، دو تا توکوم بدا، هانا زمین، چندتا فوت مینِ تنورش کرد، دوتا ذغال بنداخت مینش، قوری ر دِنا سر سَمور و بیامو اونجیگ رو نَهلیَگ هانست.
دو راهَه بوگود: بشویم دم گاراژ، وا هرکی که موشو تهرون بوکَم. بوکم اگه بَدیَنِش، واش بوگین خوب من مارتَم، بِزیمِد، شیر هات دیم، بُزرگ کِردِمِد واسِنه یگ هَمچه روزی. خواب چدو یک پیغوم پس‌غومی، یک فاش کتره‌ئی یک خبری اَ خودت نَمدی؟ بدونم کوجَه دَری، چومونی، چدو مونی. آخه اینه هم روز و روزگاره که واس من درست کردی؟ خدا ر خوش میا؟ موگم الهی خیر و بهره نینن که هانستَن زیر پات، تو ر اَ من هاکن و من ر اینجو زا برا کردن. خدا حُگمِ‌شون ر بَکُنه.
وا گوشه چارقد اشکی که سرازیر بَبّو ر پاک کرد. دیم‌شِ ور گِردوند به اون ور، یگ هناسه بَگشی. یگ تیگ اونور تر شو. یک مووسِرَه رِ دِنا توگ دیگ. تا رِ مین دُهونش خوس کرد، دو را دور مووسِرَه دَپیت، دست بنداخت دسته چرخ ر دِ بَگردون. مووسِرَه تُندا تُن مِچرخی و تا ر دور خودش دَمپیت. اَندی دَپیت که بَبو عین یک گوله تا. تا اَ مووسِرَه رَد بَبو و همون‌طو دور خوش مچرخی، صدای جیریگ جیریگ چرخ مین اِیوُن دَپیتِه بو. چشمش به اون دورها خیره بو. اصلن حالیش نَبو چومونه. فگرش جی دیَه دَبو. تول کوه اَ لا جوز رخت و چنار معلوم بُو. اِفتو داشت غروب مِکرد. غلاغها اَ راه مِرسیَن و صدا غار غار شون همه‌جا ر ویکّه بو. وختی به خودش بیامو که تا بَبّو اندا یک رُسبون، اندی دور خودش بچرخی بو. بی حواسی مِکَرد. دسته چرخ ر همین‌جو بچرخونده بو و حواسش نبو که تا از مووسِرَه رد بَبه. به حال خودش نَبو. کل سکینه هم واس خودش اون چون چوکوندوگ بزی بو و وا استکام خالی واز وازی مِکرد. هیشکی به هیشکی نَبو. انگار همه ر باد بَزیه. شاید هم مِهر و مَحبَد از دنیا بشویه و آدمها هَمِشون بَبِن عین چیزی که دیه فگرشون به دور و وَر نیه. دنیا وَر گِردیه. هیچی سر جا خودش دَنی.

ادامه مطلب

جعفر پویه

کیلان شهری کوچک و دهقانی بود. کار مردم با گرم شدن زمین در انتهای زمستان شروع می شد و تا اواخر پائیز که سرما از راه می رسید ادامه داشت. یعنی فصل بهار، تابستان و پائیز مردم سخت درگیر کار هستند. اما زمستان فصل استراحت و گوشه نشینی است. سینه کش اِفتو در گرمای کم جان روزهای کوتاه زمستان و شبهای بلند آن به دلیل شب نشینی ها و شوچره های خوشمزه اش دل انگیز و زیباست. «یَمِش شوچره» بیشتر حاصل کار خود مردم است که توسط بانوان خوش سلیقه تدارک می شود. از میان آنها «استگ شورگ» و «لب لبو» بیش از بقیه طرفدار دارند. هرچند برگه و تک و توک میوه های انبار شده نیز گاهی زینت سفره شوچره این شبها هستند. اگر ماه رمضان در فصل زمستان باشد که دیگر عیش مردم کامل می شود. زیرا آنان با جمع شدن در مسجد بزرگ کیلان یعنی مسجد جامع که کیلانی ها آنرا مَچّد جُمَه تلفظ می کنند؛ شب های بلند زمستان را در کنار یکدیگر به خوشی سپری میکنند. در سالهای کودکی من که «ماه‌روزه» به قول کیلانیها در فصل زمستان بود. ما هم همراه بزرگترها به مسجد جامع می رفتیم و ناگفته پیداست که به بازیگوشی مشغول می شدیم. چند حکایتی که در پی خواهم آورد در همین شبها اتفاق افتاده است و همچون دفتری ورق نخورده در حافظه من مانده است. که اکنون تصمیم دارم تا آنرا با شما قسمت کنم.

ادامه مطلب

گویش کیلانی بخشی از زبان تات در ایران بزرگ است که در آستانه فراموشی ست. این متن تنها تلاشی برای نوشتن به گویش مهجوری است که می رود تا از حافظه ها پاک گردد. بدیهی است اعراب گذاری و نارسایی امکانات در بیان مصوت ها، سکوت ها، صداها و حروف، مشکلاتی در خوانش آن پیش خواهد آورد. امید است زبان دانان و همشهریهای علاقمند و توانا تلاشی برای رفع این نقیصه بنمایند. پیشاپیش پوزش من در نارسایی بعضی کلمات و جملات به دلیل سختی در نویسش درست آنها را بپذیرید.

جعفر پویه

بلبل‌ستون رِ که رَد کرد، از کُرَک‌جو بَپُری اونور و دَره غیب رِ سرازیر بَبُو. راه که نَبو، اما هَمُون کوره راه هم مینِ تاریکی گُم بَبّو. تازَه سرشو بُو، اما هَمچه تاریک بَبّو که چشم چشم ر نَمدی. یگ هالِ خشگ دیگید به شَقهِ‌ش، معلوم نَبو زخم بَبُو یا نه، اما چاره نِداشت، به راه‌ش ادامه هادا.
یک کَمگ دورتر لای چَگن‌ها چیزی بَخِشت و بَشُو. صدای خِش خِش بشووَنِش، مثل سوهَن روحش رِ خراش بدا. ترس از سینه‌ش بالاتِرَگ بیامو و یگرا تَنش بَچّلی. زونوهاش کم جون بَبُو، اوو دُهونِش ر قورد بِدا و دورا کُهَه کرد. مِخواست اینجوری خودش بنما. بَشو فوشگگ بزنه، نتونست. کِتارش مِلرزی، نَمتونِست لوشِه‌ش ر جمعا کونه. دست بنداخت بند لیفونِ شلوارش، اونه رِ یک کَمگ بکشی بالا، یکی دو را پائین تنه‌ش را توکوم بدا و راه افتا. سعی کرد تا وا دست‌ش سپری واسه صورتش درست کُنه تا چو چِل چشمش هانشو. صدای خِش خِش هنو از اون دورها میامو.

ادامه مطلب

جعفر پویه

خبر آمدن اتوبوس از تهران مثل مژده اجرای یک مراسم بود. بوق اتوبوس و صدای موتور آن همچون آژیر و یا شیپور آماده باش، مردم را خبر می کرد. هر کس به دلیلی به جانب صدا کشیده می شد. پسر بچه‌ها و نوجوانها به قصد سوار شدن پشت اتوبوس. بزرگترها برای دیدار از شهر آمده ها و پرس و جو از اخبار و عده ای بیکار هم به قصد وقت گذرانی روانه می شدند.
در گذشته نه چندان دور اتوبوسهای مسافربری تا گاراژ مش طاهر بیشتر نمی آمدند و از آن به بعد را کیلانی و سارانی‌هایی که از مسافرت تهران باز می گشتند، باید پیاده گز می کردند. بعدها در مسیر رودخانه برای عبور اتوبوس جاده که نه راهی مال رو باز کردند و اتوبوس تا کیلان هم آمد. چون اولین اتوبوس که به کیلان رسید را مش ابراهیم بلبل «ابراهیم حاج طیبی» آورده بود. هم او نیز منطقه ای از ملک شخصی خود را تبدیل به گاراژ کرده بود. این منطقه را کیلانی ها تخت گاراژ می گفتند و تا سالها ایستگاه اتوبوس و دیگر وسایل نقلیه کیلانیها بود.

ادامه مطلب

جعفر پویه

تو کز محنت دیگران بی غمی – نشاید که نامت نهند آدمی

سیاه بهار که موبو کلونی ها عزا میکّن. جماعت باغدار در برابر قهر طبیعت آنچنان دست بسته و ناتوان بود که یک سرمای بی موقع می توانست همه داشت و نداشت او را به باد دهد. سالهایی که سرما حاصل را می زد دیگر چیزی نبود تا کیلانیها برای آن نگران باشند. در اوایل بهار یا در میانه آن یک سرمای یکشبه تمام «تُرکوها رِ تَنبوکو مِکرد». باغهای پر حاصل مردم بر اثر این سرمای بد موقع تبدیل به درخت های بی بار و بَری می شدند که اسباب زحمت بودند تا رحمت. به دلیل همین سرمازدگی، آن سال درختها شکوفه نمی کردند. چنین سالهایی که در بهار از شکوه و جلال درختها با رنگ و عطر شکوفه ها خبری نبود؛ کیلانی ها بهار آن سال را سیاه بهار می نامیدند. مردمی که چشم شان به حاصل درختها بود در صورت وقوع چنین اتفاقی باید در ماههای باقیمانده برای «سرِ سیاهِ زمستون» فکری می کردند و چاره ای می اندیشیدند.

ادامه مطلب

جعفر پویه

مقدمه
تاریخ شفاهی در هر قوم و ملتی از ارزش بالایی برخوردار است. حفظ و نگهداری تاریخ شفاهی به معنی حفاظت از فرهنگی است که تنها به زیبایی ها و نکته های اخلاقی یا اجتماعی بسنده نمی کند. چون حفظ تاریخ شفاهی به وسیله گویش و زبان نقال ممکن می شود، بنابراین خود گامی به سوی حفاظت از زبان و یا گویش یک قوم یا ملت است. به همین دلیل بدون توجه به گویش و زبان یک قوم یا ملت بررسی فرهنگ آنها کمبود ویژه ای را احساس خواهد کرد. اینگونه است که کنکاش گران فرهنگی و اجتماعی به زبان که حامل فرهنگی هر قوم و یا ملتی است توجه خاص دارند. بنابراین نقل داستانها و قصه ها، مثل ها و متل ها، خاطرات و حکایت های گذشتگان با زبان بومی و گویش منطقه ای خود از بار فرهنگی بالایی برخوردار است. زیبایی ها و نکته های نهفته در قصه، داستان، مثل و متل تنها با گویش و زبانی که آنها با آن ساخته و پرداخته شده اند بیشتر هویدا می شود و رساتر می گردد. یعنی ساختار قصه و مثل و متل ها خود می توانند بار زبانی و ظرفیت های آنرا مشخص کنند و بر توانمندی های آن زبان و یا گویش دلالت نمایند. به غیر از این حفظ و نگهداری فرهنگ شفاهی می تواند خود بخشی از یک زبان و گویش را که در خطر انقراض قرار دارد را نجات داده و ریشه های لغات جدیدتر را برای بررسی در خود محفوظ بدارد. به این دلیل جهت گیری در راستایی که بتواند فرهنگ شفاهی یک قوم و ملت را حفظ و نگهداری کند، اقدام در راستای حفظ و حراست از فرهنگ کل بشریت است. زیرا با از بین رفتن فرهنگ شفاهی و فراموشی زبان گفتاری بازماندگان آن قوم و ملت قادر به اثبات ریشه های خود نیستند و زبان گفتاری آنها از این گنجینه غنی بی بهره خواهد ماند.

ادامه مطلب

جعفر پویه

تقدیم به آنانیکه در گمنامی به آزادگی زیستند.

فعالیت سیاسی در شهرهای کوچک به ویژه شهرهایی که اکثریت جمعیت آنها وابستگی فامیلی با یکدیگر دارند بسیار مشکل است. برخوردهای بین دو طرف با مواضع مخالف گاهی تبدیل به موضوعاتی می شود که از یک طرف نقل محافل برای خنده و شوخی می گردد و از طرفی دیگر مبدل به تراژدی هایی می شوند اشکبار. ولایت ما کیلان نیز از این قاعده مستثنا نبود. به خصوص با موقعیت جغرافیایی ای که داشت و اقتصاد خرده مالکی جامعه ای پرسشگر و زنده را رقم زده بود. اشتیاق عمومی مردم برای دانستن و سعی و تلاش آنان برای ارتباط با پیرامن خودشان و همچنین باز بودن درب اظهار نظر و اظهار عقیده خود باعث پیدایش نوعی جامعه با فرهنگی ویژه شده بود. بالا بودن عمومی سطح سواد و علاقه به مطالعه و مباحث سیاسی و گوش سپردن به رادیوهای جور و واجور نیز خود مبدل به بالا گرفتن مباحث می گردید. قهوه خانه ولایت به قول بعضی از بچه ها خود مدرسه ای برای یاد گرفتن و آگاهی سیاسی بود. مردهایی که در طول شب گوش به رادیوهای جور و واجور می سپردند و روزنامه و نشریات رنگارنگ را مطالعه می کردند، روزها در قهوه خانه گرد می آمدند و همراه با نوشیدن چای مشغول به بحث سیاسی می شدند. گاهی این بحث ها تبدیل به جار و جنجالهایی جالب می شد و هر چند کم شمار به درگیری و رد و بدل کردن کلماتی رکیک نیز می انجامید.

ادامه مطلب

جعفر پویه

تقدیم است به یاد و خاطر نعمت اسد «نعمت الله فاضلی» نازنین استاد شکسته بند محل که اکثر ما کیلانیها بگونه‌ای وامدار اوئیم.

محله عمادین در اون سالها خیلی شلوغ بود. پر از بچه های شیطان و یاغی. انگار دست طبیعت یک عده آدم شرّ و شور رو در کنار هم جمع کرده تا به قول معروف یک محله را رو سرشون بزارن. غروبها توی محله‌ی ما سگ صاحب‌اش رو نمی شناخت. هرکس که ازش بر می اومد «سر بسر» کسی می گذاشت و برای تفریح هم شده شرّی بپا می کردند. اواخر تابستان و آغاز برداشت محصول سیب و گلابی و جوز از اون روزهایی بود که هر کسی سعی داشت از فرصت باقی مانده بهترین بهره رو ببره. سنگ زدن به درخت مردم برای چند تا جوز و خَفت کردن دست جمعی یک عده بچه شیطون برای شبیخون زدن به درخت سیب و گلابی و یا «شِغال کَش» کردن خوشه های انگور آویزون از درخت و سر و صدا و جار و جنجالهای «اِرامن» موقع اَلَک بَلَک یا کمربند بازی، کاری روزانه بود و تمامی نداشت.
در محله ما باغ مش‌حسین چاکر از اون باغهایی بود که هم الآن هم اگر بود قابل تماشا و آفرین گفتن به باغبان آن بود. باغی تر و تمیز که اگر همه آنرا با دقت می گشتی یک سنگ به «قوده» یک جوز پیدا نمی کردی. علف ها با دقت چیده شده، «گَل بَندِگاه» مرتب و منظم که آب رو بخوبی به پای درختها راهنمایی میکرد. درختها بخوبی هَرس شده و چَپَرها مرتب که امکان پاتک زدن رو از ماها که دائم اون دور و بر ها پرسه می زدیم میگرفت. مش حسین چاکر بیشتر، درختهای سیب و زِهدی و میوَه داشت. دور باغ چندتایی درخت گردو و برای تازه خوری هم چندتایی زردآلو و آلوچه و باقی باغ بود و گلابی های رنگارنگ همراه با سیب هایی که شکل و شمایل اونها دهان هر بیننده ای رو آب می انداخت. عمو طیب که همسایه مش‌حسین بود هم باغی مرتب داشت. اما فرق بین اونها آنقدر بود که با حرف نمیشه درست و درمون بیان کرد. عمو طیب و مش حسین، عمو برادر زاده بودند. در یک حیاط زندگی می کردند و باغهایشان هم در جوار یکدیگر بود. گاهی دعوای خانوادگی این دو نفر آنچنان اهل محل را به شوق می آورد که خود موضوع یک مطلب جداگانه می تواند باشد که اگر عمری ماند حتمن نقل خواهم کرد.

ادامه مطلب

جعفر پویه

البته ما شاگردان سالهای بسیار دور و گذشته مدرسه فروردین کیلان می دانیم که اول مهر روز خوبی است. در این روز مدرسه ها باز می شوند و بار دیگر بچه های به مدسه می آیند.
البته ما از باز شدن مدرسه خیلی خوشحال هستیم. زیرا بعد از تعطیل شدن مدرسه می رویم جوز ولوزونه. ما جوزها را به دکان مش ابراهیم برده می فروشیم و با پول آن شانسی می خریم. اما شانسی مش ابراهیم همیشه پوچ است. بعضی از بچه ها نیز یک استکامک تخمه می خرند ده شاهی و می شکنند که همه جا را کثیف می کنند و کل مرتضا آنها را فاش می دهد.

ادامه مطلب

«گلگشت بهاری در کوچه باغهای کیلان»

مِرازون منطقه ای است در جنوب کیلان با چشمه آبی گوارا به همین نام.
آب چشمه مرازون آنچنان گوارا بود که نوشندگان خسته کار و گرما زده تابستان را دچار سرخوشی و شادابی می کرد. به همین علت هم محلی های شوخ طبع آنرا «وِر چشمه» می نامیدند. «یعنی چشمه دیوانه کننده».
کنایه وار سرخوشی و شادابی نوشندگان را به شیرین عقلی و شیدایی تشبیه می کردند که نشانه ای از تاثیر آب گوارای آن چشمه بود.
در فصل بهار کیلان و اطراف آن غرق گل و بوته های زیبا می شود. این زیبایی طبیعی همراه با آواز پرندگان خوش الحان آنچنان هوش رباست که به توصیف در نمی آید. نمآهنگ حاضر تنها گوشه و اندکی از آن زیبایی ها را به تصویر کشیده است. هرچند به علت کم آبی و خشک شدن باغهای پر درخت، از آن شکوه و زیبایی گذشته کمتر اثری مانده است. اما آنقدر هست که دل هر صاحب ذوقی را غرق تمنا کند و او را در زیبایی زمین و طبیعت مست عطر گلهایی سازد که تنها چند روزی بیش میهمان نخواهند بود.

نمآهنگ را تقدیم می کنم به یاد و خاطر فرزند دلیر مردم کیلان «اسدالله طیبی» رشید مردی آزادیخواه و ظلم ستیز از تبار کاوه که در تابستان 1367 در قتلعام زندانیان سیاسی سربدار شد. اسدالله طیبی از اواسط سال 60 تا تابستان 67 در زندان بود و اواخر محکومیت خود را می گذراند که در یکی از بزرگترین جنایتهای قرن بدست جلادان در زندان اوین به جرم آزادیخواهی به دار آویخته شد.
یادش گرامی باد.

مهم نیست کی هستی
مهم نیست مسیرت در زندگی کجاست
مهم نیست چقدر ثروت داری
مهم این است؛
تو نیازمند کسی هستی که همواره در کنارت باشد.
زندگی زیباتر از آنی‌ست که بسیاری از ما فکر می کنیم. مهر و دوستی در جایی است که به آن توجهی نداریم. ما باید به اطرافیان خود اهمیت بیشتری بدهیم. بی چیزی نمی تواند اندکی از انسانیت ما بکاهد. ثروت نمی تواند نشانی از برازندگی باشد. یک قطعه جواهر در هر مکان و موقعیتی جواهر است.
گردهم آوردن زیبای هنرمندان آواره از گرد جهان، نشانگر این اهمیت و توجه است. همگی ما نیازمند یک همراه و همدل هستیم. این نکته ای است که قطعه زیر به آن اشاره می کند.
امیدوارم که مورد پسند شما نیز واقع شود.

هدیه وبلاگ کلون به شما. دو والپر زیبا از قله دماوند.

قله دماوند از دشت هُمند

این دو عکس از دشت هُمند «ضلع جنوبی البرز» از قله دماوند گرفته شده است.

قله دماوند از دشت هُمند

 
توجه: برای عکس در اندازه واقعی روی آن کلیک کنید.
اندازه عکس مناسب برای والپر است. در صورتیکه دوست دارید از آن به عنوان والپر در کامپیوتر خود استفاده کنید و یا آنرا برای خود نگه دارید، روی عکس در اندازه واقعی راست کلیک کنید و سپس گزینه » Save As» را انتخاب کرده با انتخاب مسیر در کامپیوترتان آنرا برای خود ضبط کنید.

 

نمآهنگ در سوگ زمین حکایت غمگنانه مرگ باغها و زمین هایی است که از بی آبی نابود شده اند. بی راه نخواهد بود که به قول کیلانی ها بگوئیم: «کوفَه و کَلبَردَه بَبِه».
زیارت بالا و پائین یکی از حاصلخیزترین زمین های کیلان را داشت. مردمی سخت کوش و تلاشگر روزی خود را به رنج کار از زمینها و باغهای خود بدست می آوردند و باغهای زیبای آنان اسباب سربلندی و نشانی از سرزندگی و نشاط زیارت و زیارتی ها بود.
مدتهاست که خشکسالی بر تن زمین چیره است. به دلیل تنگدستی مردم و بی توجهی مسئولین، اکنون نشانی از آن باغهای زیبا نیست. درختهای قیسی و زردآلو نیست و نابود شده اند. از گلابی ها و آلبالو و آلوچه ردی نیست. تنها تک و توک درخت توتی که در مقابل کم آبی مقاوم است، در کنار گوشه خود نمآیی می کنند.
نمی دانم هیچ کس از «اوو اَنگوم» زیارت عکسی دارد یا نه؟ «اوو انگوم در گویش کیلانی به معنای سد خاکی است.»
تنها چند خانه ای در زیارت بالا مانده و آنها هم در کنار امام زاده پناه گرفته اند. اسفالت تنها خیابان کوچه نیمه مخروبه آنجا نیز نشانه آبادانی نیست. بلکه ادای دینی است از سوی کسانیکه که اهل قبور را به اهالی بیکار و فقر زده ترجیح می دهند.
موسیقی این نمآهنگ بخشی از «چاووش دو» اثر جاودانه استاد محمد رضا لطفی است. این اثر در سال 58 همچون مارش ملی و زبان گویای بسیاری از مردم در هر کوی و برزنی شنیده می شد. روزگاری که مهربانی در کوچه و خیابانها جاری و نگاهها و لبخند مردم به یکدیگر از سر دوستی و رفاقت بود. روزگاری که قفل حیای ما بود و هیچ دری به روی درخواست کننده ای بسته نبود.
بهار بود، بهار آزادی و شکوفه های معطر آن نیز در درون یکایک ما شکفته بود. هیهات که نفس مسموم اژدها همه آن زیبایی ها را سوزاند و بهار آزادی ما را خزان کرد. گلها یکان یکان ایستاده فسردند و گورستانها مدفن پرهیاهوی نشاط گران آزادی شد.
ضرب آهنگ این اثر جاودانه را همچون اعتراضی به آنچه در زیارت و کمابیش در جای جای کیلان شاهدیم برگزیده ام. باشد که دستان پرتوان فرزندان کاوه بار دیگر آستین بالا زند و برای راندن تباهی و تیرگی، آن کند که شایسته است. تا با فروکوفتن اهریمن جان زمین نیز از چنگ خشکسالی نجات یابد و سرسبزی به زندگی و زمین ما باز گردد.
نمآهنگ را تقدیم می کنم به یاد و خاطر پرشکوه دو زیارتی رشید و دلیر، فرزندان رنج و کار، احمد طاهری و محمد شرف الدین، که با عمل خویش نشان دادند که رسم دلیران و گردان از سرزمین کاوه رخت برنبسته است و از هر گوشه این ملک می تواند گُرآفرید یا آرشی دیگر بپا خیزد.

نماهنگ کوهونات گشت و گذاری است با دوربین عکاسی از گاراژ مش طاهر تا قلعه کوهان.
موسیقی این نمآهنگ دو قطعه از ساخته های استاد علی اکبر خان شهنازی است.

استاد شهنازی فرزند استاد آقا حسینقلی یکی از استادان و راویان بنام موسیقی ایرانی است. عموی او میرزا عبداله به پدر موسیقی ایرانی شهرت دارد. او تار را نزد پدرش آموخت و با همکاری عمویش موسیقی ایرانی را غنا بخشید. استاد شهنازی مدت پنج سال تمام ردیفهایی را که به او به ارث رسیده بود را تنظیم و اجرا کرد و اینگونه گنجینه موسیقیایی ما را غنی تر کرد. استاد شهنازی از سال 1332 در آبسرد دماوند می زیست و به کشاورزی اشتغال داشت. بسیاری از اساتید بنام کنونی موسیقی ایرانی از شاگردان استاد شهنازی هستند.

استاد علی اکبر خان شهنازی

بخش اول موسیقی این نمآهنگ ساخته استاد در همایون است که با تار استاد بیگچه خانی اجرا شده و بخش دوم در بیات ترک که آنرا از اجراهای استادانه محمد رضا لطفی انتخاب کرده ام. ضرب هر دو قطعه را زنده یاد استاد فرهنگفر نواخته است.

تقدیم نمآهنگ به رفیق شهیدم محمود حسنی مقدم است که جان عاشقش بدست جلادان در اوین پرپر شد و اکنون در خاوران غنوده است. محمود معلم بچه های کیلان بود و به جرم آزادیخواهی سربدار شد. یادش گرامی باد.

معلم شهید محمود حسنی مقدم

نمآهنگ «پی ربار» سفری است با دوربین از گاراژ مش طاهر «محله اتحاد» تا تخت کارخونه برق از کنار رودخانه جمع آبرود.
این نمآهنگ تقدیم می شود به یاد و خاطره فرزندان رشید و دلاور مردم کیلان علی اکبر مشهدی حیدری و مسلم خانزادی که حلاج وار سر در راه عشق نهادند.

شهید راه آزادی مسلم خانزادی

موسیقی این سفر منتخبی از اجرای هنرمندانه استاد خسرو ابراهیمی در جشن هنر شیراز است.

استاد خسرو ابراهیمی در کنار استاد لطف اله مجد

استاد خسرو ابراهیمی در خانواده ای هنر پرور زاده شد. پدر او اسداله خان وانی «وادانی» از ردیف دانان بنام و صاحب صدایی خوش بود. یعنی موسیقی در خانواده استاد ابراهیمی موروثی است.
خسرو ابراهیمی از اولین سری فارغ التحصیلان مدرسه موسیقی به مدریت کلنل وزیری است. او سالها به عنوان نوازنده تار و سه تار در فرهنگ و هنر و معلم مویسقی در آموزش و پرورش مشغول بکار بود. اجراهای زیبای او در برنامه های رادیو و تلویزیون آن سالها که به طور زنده پخش می شد طرفداران بسیاری داشت. استاد ابراهیمی اجراهای زیبایی از موسیقی ایرانی را در جشن هنر شیراز به همراهی نوازندگان صاحب نامی همچون استاد لطف اله مجد، استاد علی اصغر بهاری، استاد رضا ورزنده و … عرضه کرده است. او در موسیقی فیلم هم دست داشت و بخشی از موسیقی متن فیلم گاو «ساخته  مهرجویی» کار اوست.
استاد خسر ابراهیمی زاده و اهل وان یا وادان دماوند می باشد.
برای استاد سلامتی و طول عمر آرزو می کنم.
جعفر پویه

گشت و گذاری در مناطق مختلف شهر کیلان با دوربین عکاسی.
موسیقی این نمآهنگ بخشی از برنامه تکنوازان شماره 33 است که به هنرمندی پرویز یاحقی «ویلن» جلیل شهناز «تار» و جهانگیر ملک «ضرب» در دستگاه مخالف سه گاه اجرا شده است.

 

اِسپیَه و قَره آقاج

این عکس از محله ارجمال «علی جمال» گرفته شده است. اسپیَه و بخشی از قَره آقاج قابل دیدن است.
توجه: برای عکس در اندازه اصلی روی آن کلیک کنید.

اِسپیَه و قَره آقاج

این عکس از مرکز کیلان گرفته شده است. اسپیه در جلو و قره آقاج را در پشت سر آن می بینید.
توجه: برای عکس در اندازه اصلی روی آن کلیک کنید.